Σάββατο 2 Μαρτίου 2013

Δρυοδάσος Φολόης-Στα μονοπάτια των Κενταύρων






 Κείμενο: Κωνσταντίνος Μπιλάλης
Φωτό: Κώστας Λαδάς
 Σημείο αναφοράς για το δασικό πλούτο της ορεινής Ηλείας και γενικότερα της Ελλάδας, αποτελεί το περίφημο δρυοδάσος της Φολόης, που πήρε το όνομά του από την μυθολογία και τον βασιλιά των Κενταύρων Φόλο. Ο λαός της περιοχής το ονομάζει «Κάπελη», που σημαίνει πυκνό ή άφθονο δάσος. Επίσης, Ονομάζεται και «μπαλκόνι της Ηλείας». Είναι μοναδικό όχι μόνο σε ομορφιά αλλά και ιδιαιτερότητα. Η «Υψίκορμος Δρυς» του, η περήφανη και θεόρατη πλατύφυλλη βελανιδιά, με ύψος 20μ. – 40μ., καλύπτει μια έκταση 42 χιλιάδων στρεμμάτων, με καταμετρημένα 5 εκατομμύρια δέντρα και έχει μέσο υψόμετρο τα 600μ. Στα μάτια ενός καλλιτεχνικού πνεύματος, κοιτώντας από ψηλά προς το Ιόνιο Πέλαγος, είναι μια πλατιά πράσινη θάλασσα. Είναι από τα λίγα αμιγώς αυτοφυή σπερμοφυούς μορφής δάση στην Ευρώπη, μοναδικό στα Βαλκάνια. Βρίσκεται στις νοτιοδυτικές κάτω απολήξεις του όρους
Ερυμάνθου, επί των οροπεδίων Φολόης και Πηνείας και εκτείνεται μέσα στις συλλεκτήριες λεκάνες των ποταμών Ερύμανθου ανατολικά, που αποτελεί το φυσικό όριο μεταξύ Ηλείας και Αρκαδίας, και του Ομηρικού ποταμού Σελλήεντα ή Ηλειακού Λάδωνα νοτιοδυτικά.


Η φυσική και άγρια ομορφιά του οροπεδίου, οδήγησε την φαντασία των αρχαίων Ελλήνων να δημιουργήσουν στο μέρος αυτό, την κατοικία των Κενταύρων αλλά και των Δρυάδων, των νυμφών του δάσους που κατοικούσαν μέσα στους Δρυς. Γνωστή είναι και η ιστορία των Λαπιθίδων, που διωγμένοι από τους Κενταύρους του Πηλίου, βρίσκουν καταφύγιο στο δάσος της Φολόης. Οι Κένταυροι, καταδιώκοντάς τους, φτάνουν και αυτοί στη Φολόη, τους διώχνουν και κάνουν το δάσος άντρο τους.
 Στο δάσος της Φολόης βρέθηκε και ο Ηρακλής για τον τέταρτο άθλο του, τον «Ερυμάνθιο Κάπρο». Έναν τεράστιο αγριόχοιρο, δώρο της θεάς Άρτεμις στον Ερύμανθο. Το θηρίο αυτό λυμαίνονταν κυρίως τις περιοχές της Ψωφίδος και του Λασιώνα, που κατέστρεφε τα σπαρτά και τα ζώα των χωρικών. Επίσης, ενοχλούσε ακόμη και τους Κενταύρους, οι οποίοι δεν μπορούσαν να το αντιμετωπίσουν όταν κατέβαινε για τροφή στο δρυοδάσος της Φολόης. 
Πριν κυνηγήσει το θηρίο ο Ηρακλής, πέρασε από την Φολόη και τον φίλο του, Κένταυρο Φόλο, ο οποίος του έδωσε πληροφορίες για το ζώο και συμβουλές για να επιτύχει τον άθλο του. Κατά την διάρκεια της φιλοξενίας του, ο Φόλος του πρόσφερε όλα τα καλά. Κρέας από ντόπιο κυνήγι και κρασί από τον θεό του οίνου, τον Διόνυσο. Το άρωμα όμως από το κρασί ήταν τόσο δυνατό και μεθυστικό, που αναστάτωσε τους υπόλοιπους Κενταύρους, οι οποίοι θεώρησαν αδικία να μην μπορούν να έχουν πρόσβαση στο θεϊκό αυτό νέκταρ και τους επιτέθηκαν με βράχους και δέντρα.
 Τότε ο Ηρακλής σηκώθηκε να τους αντιμετωπίσει και με τα φαρμακερά του βέλη τους κυνήγησε μέχρι το ακρωτήριο του Μαλέα. Γυρνώντας, βρήκε τον φίλο του να πεθαίνει, καθώς τον είχε ο ίδιος τραυματίσει, κατά λάθος, με ένα από τα βέλη του. Περίλυπος, τον ενταφίασε και έδωσε το όνομα στην περιοχή.


Η Ιστορία του οροπεδίου της Φολόης είναι πάρα πολύ πλούσια και ζωντανή στο πέρασμα των αιώνων. Κατά την αρχαιότητα ήταν γνωστές όλες οι πόλεις-κράτη της περιοχής, με τον Λασιώνα να κατέχει την δύναμη και τον πλούτο ισάξια σχεδόν με τις άλλες μεγάλες πόλεις-κράτη του ελληνικού χώρου. Ήταν γνωστές επίσης και άλλες πόλεις, όπως Ψωφίδα, Θέλπουσα, Οπούντα, Θραιστόν, Εμπάνιον κ.α. Αρχικά, κάτοικοι της περιοχής ήταν οι Αρκάδες, αλλά σύντομα οι Ηλείοι πέρασαν στο προσκήνιο.
 Διαδραματίστηκαν εκεί πάρα πολλές μάχες και προσπάθειες κατάλυσης των πόλεων, με άξονα πάντα τον Λασιώνα, που λόγω και της θέσης του, θεωρούνταν απόρθητο φρούριο. Κατά τη διάρκεια της ιστορίας άλλαξε αρκετές φορές χέρια η εξουσία της περιοχής. Διανύουμε έτσι τους χρόνους της αρχαιότητας, τους Μακεδονικούς χρόνους, τους Ρωμαϊκούς και τους Βυζαντινούς. Τότε, και έπειτα από τον θάνατο του Μ. Θεοδόσιου, ο βασιλιάς τον Γότθων Αλάριχος, κατεβαίνει από τη Θεσσαλία στην Πελοπόννησο καταστρέφονταν ότι συναντάει στο πέρασμά του και εγκαθίσταται στην Φολόη, που την κάνει κέντρο των επιχειρήσεων του. 
Τότε ο Στηλίχων από την Ιταλία αποφασίζει μόνος του να διώξει τους Γότθους, το 397 μ.Χ. Τους περικυκλώνει στο οροπέδιο της Φολόης και σκοτώνει πολλούς από αυτούς. Ο Αλάριχος κομματιάζει το χρυσελεφάντινο άγαλμα του Δία και καταστρέφει τις πόλεις της Ακρώρειας, το Λασιώνα, τον Οπούντα και την Ψωφίδα. Η τελική καταστροφή θα έρθει το 522 μ.Χ. με το μεγάλο σεισμό που σείει την Ηλεία και την Αχαΐα. Τα ερείπια του Λασιώνα μπορούμε και σήμερα να δούμε.



Στο οροπέδιο της Φολόης έλαβαν επίσης χώρα, σημαντικά και καθοριστικά, για την δημιουργία της ένδοξης Ελληνικής Ιστορίας, γεγονότα. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, τον Ιούνιο του 1821, στη θέση Πούσι, έγινε μια άγρια και σημαντική μάχη. Οι Έλληνες μαχητές πολέμησαν τους Τουρκαλβανούς του Λάλα, οι οποίοι υποστηρίζονταν από Τούρκους του Γιουσούφ Πασά της Πάτρας. Η μάχη είχε αίσιο τέλος για τους Έλληνες. 
Θεωρείται ότι η μάχη αυτή ήταν στρατηγικός και ηθικός σταθμός για την άλωση της Τριπολιτσάς. Από το 1938, υπάρχει στη θέση Πούσι και δίπλα στο ξωκλήσι της Αναλήψεως, μνημείο προς τιμήν των πεσόντων και των οπλαρχηγών της μάχης. Αρκετά αργότερα, στις 9 Δεκεμβρίου το 1943, ξανά στο πούσι, δόθηκε μεγάλη μάχη μεταξύ των ανταρτών του ΠΙ τάγματος του ΕΛ.ΑΣ και των Γερμανικών δυνάμεων. Οι Αντάρτες νίκησαν και το αποτέλεσμα ήταν να ματαιωθεί η ολοκλήρωση του κλοιού των Ελληνικών δυνάμεων, που βρίσκονταν στα ορεινά του Ερυμάνθου.



Στις μέρες μας πλέον, το δάσος της Φολόης, είναι ένας παραδεισένιος προορισμός  για τους φυσιολάτρες και τους λάτρεις της άθλησης στην ύπαιθρο. Μπορεί να είναι το επίκεντρο πληθώρας δραστηριοτήτων, από όλα τα είδη του κλασσικού, και του μηχανοκίνητου αθλητισμού, καθώς και των extreme sports. Το μόνο που χρειάζεται είναι μεγάλη προσοχή. Πέραν του γεγονότος ότι πρέπει πάντα να φροντίζουμε για την ασφάλεια και την καθαριότητά του, ως πλούσιο δάσος σφύζει από ζωή.
 Αποτελεί ένα οικοσύστημα με μεγάλο πληθυσμό σε πανίδα και χλωρίδα και υπάρχουν ζώνες αναπαραγωγής για να μπορούν τα ζώα και τα πουλιά να πολλαπλασιάζονται. Άλλωστε, αυτός είναι και ο λόγος που το δρυοδάσος είναι προστατευόμενο και ανήκει στο δίκτυο NATURA 2000. Μπορούμε να φτάσουμε στο δάσος εύκολα, ακολουθώντας έναν από τους τρεις δρόμους, ανάλογα με την αφετηρία μας:   
·  από τον Πύργο, μέσω της Αρχαίας Ολυμπίας και το Λάλα,
·  από την Τρίπολη, μέσω Δίβρης και Κούμανι (αρτηρία 111),
·   από την Πάτρα, μέσω Πανόπουλου και Κούμανι (αρτηρία 111).
Γενικά, ας γνωρίζουμε ότι απέχει μόλις 25 χιλιόμετρα από την κοιτίδα του Ολυμπισμού, την Αρχαία Ολυμπία.















 


Το μονοπάτι της Γραβάτας

Μια μοναδική πρωτοτυπία ,πιθανόν και παγκοσμίως ,στην σήμανση της πεζοπορικής διαδρομής σε ενα απο τα πολλά μονοπάτια στην καρδιά του δάσους της Φολόης ,με 300 γραβάτες (αντι των  γνωστών ξυλινων πινακίδων),απ οπου πήρε και το όνομα του.
 Εξαιρετικά όμορφη και ευκολη η διαδρόμη καθ ολο το μήκος της,διαρκεί περιπου 2 ώρες.


Η ανατολη θα μας χαρισει υπεροχες εικονες στο ξεκινημα της πεζοπορικης μας  ημερας 

Η ιδιαίτερα πρωτότυπη σημανση του μονοπατιού της γραβάτας





Δεν υπάρχουν σχόλια: